Διαχρονικό και δικομματικό το σκάνδαλο

Το διαχρονικό και δικομματικό σκάνδαλο με την παραχώρηση δημόσιας γης στη Μονή Βατοπεδίου, με το οποίο ασχολείται η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, είναι ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα, όχι τόσο όσον αφορά την αξία των κτημάτων ή των ωφελημάτων σε βάρος του Δημοσίου που είχε η Μονή, αλλά κυρίως γιατί από την όλη εξέλιξη φαίνεται η σαπίλα και η διαπλοκή πολλών παραγόντων, κρατικών από διάφορες υπηρεσίες, διευθυντών, επιχειρηματιών ακόμα και «ανθρώπων της νύχτας».
Οπως προκύπτει από τις εργασίες της Εξεταστικής Επιτροπής, στο όλο σκάνδαλο υπάρχει σαφέστατη πολιτική ευθύνη, αφού από τις καταθέσεις προκύπτει ότι η νομική βάση και οι προϋποθέσεις για να εξελιχθεί το σκάνδαλο δημιουργήθηκαν επί ΠΑΣΟΚ και συμπληρώθηκαν και εκτελέστηκαν από την κυβέρνηση της ΝΔ.
Παρά τις αποπροσανατολιστικές προσπάθειες που κάνουν στην Εξεταστική Επιτροπή οι βουλευτές της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, προκειμένου να ρίξουν ο ένας στον άλλο την αποκλειστική ευθύνη για το σκάνδαλο του Βατοπεδίου, από τη μέχρι τώρα πορεία των εργασιών της Επιτροπής προκύπτουν ξεκάθαρα οι πολιτικές ευθύνες κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ, μέσα από συγκεκριμένες ενέργειες υπουργών και υπηρεσιών.
Το σκάνδαλο χωρίζεται σε τρία στάδια: Στην αναγνώριση της κυριότητας της λίμνης Βιστονίδας στη Μονή Βατοπεδίου, στην παραίτηση στη συνέχεια του ελληνικού Δημοσίου από τη δίκη σχετικά με την κυριότητα της λίμνης, και τέλος στην ανταλλαγή της λίμνης με δημόσια περιουσία και οικόπεδα - «φιλέτα».
Πρώτο στάδιο από την κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ
Το Φλεβάρη του 1999 ο τότε υπουργός Γεωργίας, Γ. Δρυς, εγκρίνει γνωμοδότηση του Συμβουλίου Δημοσίων Κτημάτων και αποδίδει στην κυριότητα της Μονής Βατοπεδίου τη νησίδα Μπουρού που βρίσκεται μέσα στη λίμνη. Οπως χαρακτηριστικά κατέθεσε στην Εξεταστική Επιτροπή εκπρόσωπος των φορέων της περιοχής που αντιδρούσαν στις μεθοδεύσεις, «μετά την απόφαση του Γ. Δρυ πλάκωσαν στην περιοχή οι καλόγεροι και άρχισαν να ερευνούν τις εκτάσεις».
Τη σκυτάλη παρέλαβε τον Αύγουστο του 2002 ο τότε υφυπουργός Οικονομικών Α. Φωτιάδης όταν και ενέκρινε καταρχήν μια γνωμοδότηση με την οποία δίνονται στη Μονή οι παραλίμνιες εκτάσεις της Βιστονίδας και δύο νησίδες που βρίσκονται μέσα σε αυτήν και στη συνέχεια, με άλλη γνωμοδότηση, δίνεται στη Μονή και το νερό της λίμνης. Γίνονται και τα σχετικά πρωτόκολλα παράδοσης - παραλαβής καταρχήν ενός μικρού τμήματος παραλίμνιων εκτάσεων που βρίσκονται στο Νομό Ξάνθης και στη συνέχεια ενός κομματιού της λίμνης που βρίσκεται επίσης στο Νομό Ξάνθης.
Βλέποντας αυτές τις μεθοδεύσεις οι φορείς κυρίως της Ξάνθης αντιδρούν και προκειμένου να τους καθησυχάσει, ο Α. Φωτιάδης τον Οκτώβρη του 2003 κάνει αίτηση επανεξέτασης των σχετικών γνωμοδοτήσεων, αλλά δεν ανακαλεί καμία από αυτές, ούτε κάνει το παραμικρό μέχρι τις εκλογές του Μάρτη του 2004, όταν και άλλαξε η κυβέρνηση. Δεδομένη, λοιπόν, μέχρι εδώ, η πολιτική ευθύνη των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ.
Δεύτερο στάδιο από την κυβέρνηση της ΝΔ
Ηδη από το Γενάρη του 2003 η Μονή Βατοπεδίου είχε καταθέσει αγωγή στα δικαστήρια και ζητούσε όλη τη Βιστονίδα και τις εκτάσεις γύρω από αυτήν. Μετά από πολλές αναβολές τελικά το δικαστήριο στην Ξάνθη με πλειοψηφία 2-1 δικαιώνει το Δημόσιο και αποφασίζει ότι η Μονή δεν έχει ιδιοκτησιακά δικαιώματα πάνω στη λίμνη. Ομως η πρόεδρος του δικαστηρίου, Μ. Ψάλτη, που μειοψήφησε - και όπως παραδέχτηκε στην Εξεταστική είχε επαφές με τη Μονή - δε δημοσιεύει την απόφαση, με το πρόσχημα ότι είναι σύνθετο το θέμα και ότι θέλει χρόνο μέχρι να διατυπώσει τη διαφωνία της.
Τον Ιούνη του 2004 στην κυβέρνηση είναι πλέον η ΝΔ και ενώ δεν έχει δημοσιευτεί ακόμα η απόφαση του δικαστηρίου, η Μονή Βατοπεδίου προτείνει την από κοινού με το Δημόσιο παραίτηση των δύο από τη δίκη. Ομως ενώ το Δημόσιο μόνο να κερδίσει είχε από τη δίκη (όπως και κέρδισε στο τέλος, αφού μετά από παραγγελία του Αρείου Πάγου τελικά δημοσιεύτηκε η απόφαση), τον Ιούνη του 2004 ο τότε υφυπουργός Οικονομικών Π. Δούκας αποδέχεται γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους και συμφωνεί με την από κοινού με τη Μονή παραίτηση από τη δίκη!
Την ίδια εποχή πάλι ο Π. Δούκας, και ενώ εκκρεμεί η απόφαση για την επανεξέταση των γνωμοδοτήσεων που έδιναν την κυριότητα της Βιστονίδας στη Μονή, εγκρίνει απόφαση σύμφωνα με την οποία όλες οι γνωμοδοτήσεις «έχουν καλώς». Πρόκειται για απόφαση που κυριολεκτικά αποτελεί την «ταφόπλακα» κατά των συμφερόντων του Δημοσίου και επικυρώνει την υπέρ της Μονής δημιουργηθείσα κατάσταση.
Τρίτο στάδιο από την κυβέρνηση της ΝΔ
Αφού με τις παραπάνω ενέργειες της κυβέρνησης της ΝΔ δημιουργήθηκαν τετελεσμένα υπέρ της Μονής άρχισε το τρίτο στάδιο, αυτό των ανταλλαγών της λίμνης Βιστονίδας με δημόσιες εκτάσεις. Το Γενάρη του 2005 ο τότε υπουργός Γεωργίας Ευ. Μπασιάκος υπογράφει απόφαση για την ανταλλαγή των παραλίμνιων εκτάσεων της Βιστονίδας με δημόσια γη. Γι' αυτές τις παραλίμνιες εκτάσεις δόθηκαν στη Μονή οικόπεδα και ακίνητα στην περιοχή της Θεσσαλονίκης (Μίκρα, Ραιδεστός, Πανόραμα, Νέοι Επιβάτες και Ωραιόκαστρο). Από τα 76 ακίνητα που πήρε, η Μονή πούλησε τα 62 και έβγαλε από αυτή τη συναλλαγή πολλά λεφτά.
Στη συνέχεια, τον Ιούνη του 2006, με κοινή υπουργική απόφαση των Μπασιάκου - Δούκα προωθείται η ανταλλαγή της ίδιας της λίμνης Βιστονίδας με οικόπεδα του ελληνικού Δημοσίου στην Ουρανούπολη, στην Καλαμαριά, στο Λαύριο, στο Γραμματικό και την Πέλλα, που στην κυριολεξία αποτελούν «φιλέτα», ενώ της παραχωρείται και το περίφημο πλέον «Ολυμπιακό Ακίνητο» στους Θρακομακεδόνες, το οποίο οι καλόγεροι κάνοντας «μπίζνες» το πούλησαν σε ιδιώτες, προκειμένου να γίνει ιδιωτικό θεραπευτήριο.
Στο όλο το ιερό και δικομματικό πανηγύρι υπήρξε - όπως προκύπτει από τις καταθέσεις στην Εξεταστική Επιτροπή - μεγάλη ζημιά εις βάρος του Δημοσίου. Μάλιστα δόθηκαν στη Μονή ακίνητα τα οποία θα μπορούσαν να είχαν δοθεί στους δήμους προκειμένου να γίνουν σε αυτά διάφορα κοινωφελή έργα.
Η διαδικασία της Εξεταστικής έδειξε ότι σε κάθε φάση της εξέλιξης του σκανδάλου οι δημόσιες υπηρεσίες (εκτιμητές, Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου, Διεύθυνση Πολιτικής Γης κ.ά.) επέλεγαν μόνιμα και σταθερά τη χειρότερη για το Δημόσιο εκδοχή και την καλύτερη για τη Μονή Βατοπεδίου, κάτι που αποδεικνύει ότι υπήρχε κεντρικός συντονισμός.
Η υπόθεση με τη Μονή Βατοπεδίου δεν είναι η μοναδική σε όλη την Ελλάδα, αποτελεί απλώς την κορυφή του παγόβουνου. Αρκετές είναι οι περιπτώσεις σε όλη τη χώρα όπου Μονές ή Μητροπόλεις διεκδικούν δημόσιες εκτάσεις ή ακόμα και ολόκληρα τμήματα πόλεων, όπως κάνει η Μητρόπολη Λαμίας στο Ποικίλο Ορος. Γι' αυτό και η μόνη ουσιαστική λύση στο πρόβλημα είναι αυτή που πρότεινε το ΚΚΕ ζητώντας από τα υπόλοιπα κόμματα να τοποθετηθούν με σαφήνεια: Καμία αναγνώριση ιδιοκτησίας σε μοναστήρια ή σε ιδιώτες πάνω σε λίμνες, δάση, ορεινούς όγκους, ποτάμια και παραλίες. Ολα τα παραπάνω να αποτελούν αποκλειστικά δημόσια περιουσία. Επίσης καμία αναγνώριση τίτλων ιδιοκτησίας που στηρίζονται σε βυζαντινά χρυσόβουλα ή σε οθωμανικά φιρμάνια.

Γιάννης ΦΩΤΟΥΛΑΣ